بوسیدن در و دیوارحرم

بوسیدن در و دیوارحرم

چرا شیعیان به هنگام زیارت، در و دیوار حرم را می بوسند و به آنها تبرک می جویند؟

پاسخ: تبرک جستن به آثار اولیای خدا، مسأله ای نیست که هم اکنون در میان گروهی از مسلمانان پدید آمده باشد، بلکه ریشه های این رفتار را در ژرفای تاریخ زندگانی رسول خدا و صحابه آن حضرت می توان یافت. نه تنها پیامبر گرامی و یاران وی، بلکه پیامبران پیشین نیز، بدین امر مبادرت میورزیدند. واینک دلایل مشروع بودن تبرّک به آثار اولیا از دیدگاه کتاب و سنّت را از نظر شما میگذرانیم:

1 ـ در قرآن کریم می خوانیم: هنگامی که یوسف صدیق، خود را به برادران خویش معرفی کرد وآنان را مورد بخشودگی قرار داد، فرمود:«إذْهَبُوا بِقَمِیْصِیْ هذا فَأَلْقُوهُ عَلی وَجْهِ أبِیْ یَأتِ بَصِیْراً». [1] .ـ این پیراهن مرا با خود ببرید و بر صورت پدرم (یعقوب) افکنید تا دیدگانش بینا گردد.

سپس می فرماید:«فَلَمّا أَنْ جاءَ الْبَشِیْرُ ألْقاهُ علی وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِیراً». [2] .ـ آنگاه که مژده دهنده، آن پیراهن را بر رخسار او افکند، بینایی وی بازگشت.این سخن گویای قرآن، گواه روشنی بر تبرک جستن پیامبر خدا (یعقوب) به پیراهن پیامبری دیگر (حضرت یوسف) می باشد، بلکه بیانگر آن است که پیراهن یاد شده، موجب بازگشت بینایی حضرت یعقوب گردید.

برچسبها:

حرم حرم امام حسین حرم حضرت عباس حرم بقیع احرام بوسیدن در و دیوار حرم تمسک به اهل البیت فلسفه بوسیدن حرم ائمه  حرم حضرت علی حرم نبی اکرم کربلا حرم کربلا حرم امام کاظم

چرا شیعیان به هنگام زیارت، در و دیوار حرم را می بوسند و به آنها تبرک می جویند؟

پاسخ: تبرک جستن به آثار اولیای خدا، مسأله ای نیست که هم اکنون در میان گروهی از مسلمانان پدید آمده باشد، بلکه ریشه های این رفتار را در ژرفای تاریخ زندگانی رسول خدا و صحابه آن حضرت می توان یافت. نه تنها پیامبر گرامی و یاران وی، بلکه پیامبران پیشین نیز، بدین امر مبادرت میورزیدند. واینک دلایل مشروع بودن تبرّک به آثار اولیا از دیدگاه کتاب و سنّت را از نظر شما میگذرانیم:

1 ـ در قرآن کریم می خوانیم: هنگامی که یوسف صدیق، خود را به برادران خویش معرفی کرد وآنان را مورد بخشودگی قرار داد، فرمود:«إذْهَبُوا بِقَمِیْصِیْ هذا فَأَلْقُوهُ عَلی وَجْهِ أبِیْ یَأتِ بَصِیْراً». [1] .ـ این پیراهن مرا با خود ببرید و بر صورت پدرم (یعقوب) افکنید تا دیدگانش بینا گردد.

سپس می فرماید:«فَلَمّا أَنْ جاءَ الْبَشِیْرُ ألْقاهُ علی وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِیراً». [2] .ـ آنگاه که مژده دهنده، آن پیراهن را بر رخسار او افکند، بینایی وی بازگشت.این سخن گویای قرآن، گواه روشنی بر تبرک جستن پیامبر خدا (یعقوب) به پیراهن پیامبری دیگر (حضرت یوسف) می باشد، بلکه بیانگر آن است که پیراهن یاد شده، موجب بازگشت بینایی حضرت یعقوب گردید.

آیا می توان گفت رفتار این دو پیامبر گرامی، از چهارچوب توحید و پرستش خدا خارجبوده است؟!

2 ـ شکی نیست که پیامبر گرامی اسلام، به هنگام طواف خانه خدا، حجرالاسود را استلام می نمود و یا می بوسید.بخاری در صحیح خود می گوید: مردی از عبدالله بن عمر درباره استلام حجر سؤال کرد و او در پاسخ گفت:«رأیت رسول الله (صلی الله علیه وآله) یستلمه و یقبّله». [3] .ـ پیامبر را مشاهده کردم که حجرالاسود را استلام می نمود و می بوسید.در صورتی که اگر لمس کردن و یا بوسیدن سنگی، شرک به خدا بود، هرگز پیامبر (که منادی توحید است) به چنین کاری مبادرت نمیورزید.

3 ـ در کتب صحاح و مسانید و در میان کتاب های تاریخ و سنن، روایات انبوهی در مورد تبرّک جستن صحابه پیامبر به آثار آن حضرت; مانند لباس، آب وضو، ظرف آب و... به چشم می خورد که با مراجعه به آنها، کوچکترین تردیدی در مشروعیّت و پسندیده بودن آن باقی نمی ماند. گرچه شمارش همه روایات در این زمینه، در این نوشتار نمی گنجد، ولی به عنوان مثال،برخی از آنها را دراینجا یادآور می شویم:

الف: بخاری در صحیح خود، در ضمن روایتی طولانی که شرح برخی از ویژگی های پیامبر و یاران او را دربردارد، چنین می گوید:«و إذا توضّأ کادوا یقتتِلون علی وضوئه». [4] .ـ هرگاه پیامبر وضو می گرفت، نزدیک بود مسلمانان، (بر سر بدست آوردن آب وضوی آنحضرت) باهم بجنگند.

ب ـ ابن حجر می گوید:«إنَّ النّبیّ صلّی اللّه علیه و علی آلِه و سلّم کان یؤتی بالصّبیان فیبرک علیهم». [5] .ـ کودکان را نزد پیامبر می آوردند و آن حضرت به منظور تبرک آنان، دعا می کرد.

ج ـ محمد طاهر مکّی می گوید:«از ام ثابت روایت شده که گفت: رسول خدا بر من وارد شد و از دهانه مشکی که آویزان بود، ایستاده آب نوشید و من برخاستم و دهانه مشک را بریدم».سپس می افزاید:«این حدیث را ترمذی روایت کرده و می گوید: حدیث صحیح و حسن است و شارح این حدیث در کتاب ریاض الصالحین می گوید: ام ثابت، دهانه مشک را برید تا جای دهان پیامبر را نگهداری کند و بدو تبرّک جوید و همچنین صحابه می کوشیدند تا از جایی کهرسول خدا از آن آب نوشیده بود، آب بنوشند». [6] .«کان رسُولُ اللهِ صلَّی الله علیه[و آله]و سلَّم إذا صلّی الغداة جاء خدم المدینة بِآنیتهم فیها الماء فما یؤتی بإناء إلاّ غمس یده فیها قربّماه جاؤوه فی الغداة الباردة فیغمس یده فیها». [7] .

ـ خدمت گزاران مدینه به هنگام نماز صبح با ظرف آب نزد پیامبر می رفتند، پیامبرگرامی دست مبارک خود را درهر یک از آن ظروف آب فرو می برد، چه بسا در بامداد سردی خدمت وی می رسیدند، باز هم پیامبر دست خود را در آنها فرو می برد. [8] .

بدین سان، دلایل جواز تبرّک به آثار اولیای خدا روشن گشت و معلوم گردید کسانی که شیعه که را به خاطر این رفتار، به شرک و دوگانه پرستی، متهم می کنند، معنای توحید و شرک را درست تحلیل نکرده اند. زیرا شرک و پرستش غیر خدا، بدان معنا است که در کنار پرستش خدا، موجود دیگری را نیز خدا بدانیم و یا کارهای خدایی را به وی نسبت دهیم، بطوری که او را در اصل هستی و یا اثربخشی، مستقل و بی نیاز از خدا قلمداد نماییم.

در حالی که شیعه، آثار اولیای خدا را مانند خود آنان، مخلوق و آفریده خدا می داند که هم در اصل وجود و پیدایش خود وهم در منشأ آثار بودن، نیازمند به خداوند یگانه اند. شیعه تنها به پاس احترام پیشوایان خود و پیشتازان دین خدا و به منظور ابراز محبّت بی شائبه خود نسبت به آنان، بدان آثار تبرّک می جوید.اگر شیعیان به هنگام زیارت حرم پیامبر و اهل بیت آن حضرت، ضریح را می بوسند، و یادر و دیوار را لمس می کنند، تنها بدان جهت است که به پیامبر گرامی و عترت او عشق می ورزند و این یک مسأله عاطفی انسانی است که در وجود یک انسان شیفته، تجلّی میکند.

ادیبی شیرین سخن می گوید:أمُرُّ عَلَی الدِّیارِ دِیار سَلْمی أقَبِّلُ ذَا الْجِدارَ وَ ذَا الْجِدارا وَ ما حُبُّ الدِّیارِ شَغَفْنَ قلْبِیْ وَلکِنْ حُبُّ مَنْ سَکَنَ الدِّیارا

ـ بر دیار سلمی می گذرم، این دیوار و آن دیوار را می بوسم.

ـ دوستی آن دیار، قلب مرا شاد نمی سازد، بلکه محبّت ساکن آن است که مرا به وجد و سرور می آورد.

پی نوشت:

[1] یوسف: 93.

[2] یوسف: 96.

[3] صحیح بخاری، جزء 2، کتاب الحج، باب تقبیل الحجر، صفحه 152 ـ 151، ط مصر.

[4] صحیح بخاری، ج 3، باب مایجوز من الشروط فی الاسلام، باب الشروط فی الجهاد و المصالحه، ص 195.

[5] الاصابه، ج 1، خطبه کتاب، ص 7، ط مصر.

[6] تبرک الصحابه، (محمد طاهر مکّی)، فصل اول، ص 29، ترجمه انصاری.

[7] صحیح مسلم، جزء 7، کتاب الفضائل، باب قرب النبی ـ ص ـ من الناس و تبرّکهم به، ص 79.

[8] به منظور آگاهی بیشتر، می توانید به مدارک یاد شده در زیر، مراجعه فرمایید:

1. صحیح بخاری، کتاب اشربه

2. موطّأ مالک، ج 1، ص 138، باب صلوت فرستادن بر پیامبر

3. اسدالغابه، ج 5، ص 90

4. مسند احمد، ج 4، ص 32

5. الاستیعاب، در حاشیه «الاصابه»، ج 3، ص 631

6. فتح الباری، ج 1، ص 281 و 282.