توسل در قرآن

توسل در قرآن

لفظ (الوسیله) دو بار در قرآن آمده است،یکبار در سوره مائده، آیه 35 :....وابتغوا الیه الوسیلۀ ..و بار دیگر در سوره اسراء، آیه 57(اولئک الذین یدعون یتبغون الی ربهم الوسیلۀ)اکنون به برخی از آیاتی که دال بر توسل اند، اشاره میکنیم:1. آیه توسل:(یا ایها الذین آمنوا اتقوالله و ابتغوا الیه الوسیلۀ وجاهدوا فی سبیله لعلکم تفلحون، (.  مائده( 5)، آیه 35 ) ای کسانی که ایمان آورده اید، از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید و وسیله ای برای تقرب به او بجویید و در راه او جهاد نمایید،باشد که رستگار شوید.در این آیه امر شده است که آدمی برای تقرب الهی وسیلهای بجوید. انسان مادی نمیتواند بدون وسیله لازم به خدا نزدیک شود و به مقام قرب الهی برسد، بلکه واسطهای لازم است که او را به این مقام برساند. این واسطه میتواند عبادت و کارهای نیک باشد و انسان به کمک نماز، روزه، حج و اعمال خیر دیگر به خداوند متعال نزدیک شود. همچنین این واسطه میتواند محبت اولیای خدا باشد که خود او تأکید نموده است:(قل لا اسئلکم علیه اجراً الا المودة فی القربی)(شوری (42) آیه 23).انسان با توسل به کسانی که محبوب خدا هستند، مانند پیامبران و معصومان و مؤمنان صالح، به تقرب الهی دست مییابد.در آیه مذکور واژه(الوسیله) مطلق آمده است .پس هر چیزی که مرضی و مورد توجه خدا باشد، میتواند وسیله قرار گیرد.حال ممکن است این وسیله از نوع افعال باشد، مانند نماز، روزه، حج، جهاد، یا از انواع اشخاص باشد، مانند انبیا و اولیای خدا، یا از نوع اشیا باشد، مانند کعبه، حجرالاسود، مقام ابراهیم و قرآن. خلاصه هر چیزی که ما را به خدا نزدیک کند و ما را به یاد خدا بیندازد، میتواند وسیله قرار گیرد. مثلًا درباره اولیای خدا از پیامبر گرامی چنین روایت شده  است:

 هم الذین اذا رؤا ذکر الله ( آنها کسانیاند که هنگامی که مردم آنها را ببینند، خدا را به یاد میآورند)(ابن ابی شیبه، المصنف، ص 264 ، طبری، ابنجریر، جامعالبیان، ج 11 ، ص 171 ؛ سیوطی، جلالالدین، درالمنثور، ج 3، ص 309)ثعالبی، تفسیر الثعالبی، ج 2، ص 254 ؛ شوکانی، فتحالقدیر، ج 2، ص 458 ؛ جعفری، یعقوب، تفسیر کوثر، ج 3،ص 142 به بعد.
2_آیه وحدت:واعتصموا بحبل الله جمیعاً ولا تفرقوا؛(ال عمران(3) آیه 103)همگی به ریسمان خدا چنگ بزنید و از هم جدا نشوید.پرسش اساسی این است که در از اسمای الهی نیست. این « حبل الله » چیست؟ پاسخ این است که بی تردید چیزی غیر از خداست؛ زیرا « حبل الله » آیه مزبور، منظور ازمیتواند قرآن، اسلام، پیامبر، ائمه و مسلمانان باشد. در هر حال، این آیه بر جواز توسل به غیر خدا دلالت میکند؛ چون « حبل الله »هر چه باشد، چیزی است که واسطه ارتباط میان مردم و خداست به نظر میرسد اولیای الهی مصداق روشنی برای حبل الله اند و چنگ زدن و توسل جستن به آنها موجب تقرب الهی میشود. در روایات حبل الله به قرآن تفسیر شده است.(عبده شیخ محمد، نهجالبلاغه، ج 2، ص 95 ؛ دارمی، عبدالله بن بهرام، سنن الدارمی، ج 2، ص 431 ؛ مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، ج 7، ص 132 ؛ ترمذی، سنن الترمذی، ج 4، ص 245 ؛ حکیم نیشابوری، المستدرک، ج 1، ص 555 ؛ طبری، ابن جریر، تفسیر
. الجامع البیان، ج 4، ص 43

همچنین حبل الله به ائمه هدی(ع) تعبیر شده است.چنانچه در مورد حضرت علی (ع) (هو حبل الله متین) روایت شده است .(محقق بحرانی، الحدائقالناضره، ج 5، ص 183) و خود حضرت علی (ع) در ضمن خطبهای فرمود: انا حبل الله المتین (شیخ صدوق، التوحید، ص 165 ؛ قندوزی، ینابیع الموده، ج 3، ص 40 ؛ شیخ صدوق، معانیالاخبار، ص17) حضرت امام صادق(ع) میفرماید:.« نحن حبل الله » (حسکانی، شواهدالتنزیل، ج 1. ص 169 ؛ قندوزی، ینابیع الموده، ج 1، ص 356 ؛ خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایۀالکبری ص 240) و پیامبر اکرم (ص )در جواب یک اعرابی که پرسیده بود (حبل الله چیست؟ دست به شانه حضرت علی (ع) گذاشت و فرمودند:(یا اعرابی هذا حبل الله) قندوزی، ینابیعالموده، ج 1، ص 357 ؛ مغربی نعمان، شرحالاخبار، ج 2، ص 266
در روایتی دیگر قرآن و عترت هر دو را حبل الله معرفی کرده است :«هما حبل لله»یعنی قرآن و عترت هر دو ریسمان خدایند.   ( نعمانی.محمد بن ابراهیم، کتابالغیبۀ، ص43  )
ادامه بحث در کامنت بعدی....
.

لینکهای پیشنهادی:

مقدمه ای بر بحث توسل

معنای واژه توسل (الوسیله)

انواع توسل

موفق و پیروز باشید